همشهری‌آنلاین - زکیه سعیدی: حدود ۴۰۰ سال پیش عده‌ای از نفرآبادی‌ها ستون خیمه‌ای را برای عزاداری سالار شهیدان برافراشتند که پس از گذشت چندین قرن هنوز پابرجاست. بر اساس منابع و اسناد موجود، اینجا قدیمی‌ترین تکیه امروز تهران و شهرری است. هیئت عزاداری این تکیه به نام حضرت علی اکبر(ع) است اما اهالی آن را با همان نام «تکیه نفرآباد» می‌شناسند.
تکیه نفرآباد در سال ۱۰۶۰ هجری قمری ساخته شده است. حتی قدیمی‌های محله هم نمی‌دانند که این تکیه از آن زمان تا به حال چندین بار بازسازی و مرمت شده است. گفته می‌شود نصیربک فرزند محمدباقر عطارباشی کسی است که اولین بنای تکیه را برپا کرد. هم‌اکنون سه دانگ این تکیه به نام دختر مرحوم غلامعلی خان نصیری است. غلامعلی خان نوه نصیربک بود. این خانواده به صاحب‌جمع هم معروف بودند. سه دانگ دیگر آن هم وقف است.
از نکات جالب در مورد تکیه و عزاداری در تهران این است که تکیه و تکیه‌داری با نام بانوانی چون خواهر شاه طهماسب صفوی و حاج خانم محبوبه نصیری، دختر غلامعلی خان، پیوند خورده است. خواهر شاه طهماسب بانی نخستین تکیه تهران و حاج‌خانم محبوبه نصیری متولی قدیمی‌ترین تکیه امروز تهران یا همان تکیه نفرآباد است. این را منابع و اسناد می‌گویند. این دو بانو هر کدام تباری روشن دارند. خواهر شاه طهماسب فرزند شاه اسماعیل صفوی و بزرگ شده مکتب هنری هرات بود. این مکتب هنری در زمان تیموریان پایه‌گذاری شد و تا صفویه ادامه داشت. بخشی از دوره درخشان هنر ایران در دوره صفوی و قبل آن، مرهون تلاش هنرمندان این مکتب بزرگ هنری بوده است. بردارانش شاه طهماسب و سام‌میرزا هم به همراه خواهر در این مکتب هنری پرورش یافتند. سام‌میرزا همانی است که در کتاب تحفه سامی به شرح حال شاعران دوره صفوی پرداخته و نام شاعران بسیاری از تهران را در این کتاب ذکر کرده که بسیار پراهمیت است.
و اما حاج خانم محبوبه نصیری هم از تبار شاعران این سرزمین است. شاید کمتر کسی در تهران و ری بداند که او از نوادگان عطار نیشابوری، شاعر قرن ششم هجری است. مرحوم محمدرضا عطارنژاد، عطار معروف و معتمد بازار ری هم از این تبار بود. نقل است که عطار در دوره‌ای به اجبار به ری آمده و در محدوده بقعه سه خواهران در محل امروزی پارک دانش سکنی می‌گزیند. عطار مدتی در ری بود و از این شهر رفت اما پسرش در همین ری می‌ماند و صاحب اولاد و فرزند می‌شود.
تکیه نفرآباد از معدود تکیه‌های تهران و ری است که به سنت قدیم در آن خیمه برپا می‌کنند. حاج خانم نصیری بنا به توصیه پدر که گفته بود، روح تکیه با برپایی خیمه زنده است، همچنان این سنت را حفظ کرده است. مراسم برپایی خیمه‌گاه تکیه نفرآباد از آین‌های باشکوهی است که هر ساله چند روز قبل از ماه محرم برپا می‌شود و جوانان این تکیه به تأسی از پدران خود خیمه زیبای تکیه نفرآباد را که حاصل دست هنرمندان اصفهانی است، برپا می‌کنند. این خیمه افراشته عزاداری امام حسین در کنار گنبد طلایی حرم حضرت عبدالعظیم در ایام محرم دیدنی است.
از دیگر سنت‌های عزاداری قدیمی که در این تکیه همچنان برقرار است، سنت زمینه‌خوانی است. زمینه‌خوانی یکی از سبک‌های سینه‌زنی است که از طریق حاج مرزوق و شاگردانی چون حاج اکبر ناظم در تهران و ری باب شد. این سنت گرچه در سال‌های اخیر در هیئت‌ها و تکایای تهران چندان برگزار نمی‌شود اما اهالی تکیه نفرآباد پرچمدار حفظ این سنت در این سال‌ها بوده‌اند و مداحانی چون حاج محمد قربانی‌پور، معروف دایی ممدآقا و پسرش عباس دایی‌ممدآقا که مرشد زورخانه سرتخت نیز بود، از زمینه‌خوانان معروف این تکیه بودند.
حاج خانم محبوبه نصیری به عنوان متولی و با کمک اهالی نفرآباد، همچنان خیمه قدیمی‌ترین تکیه تهران را برافراشته نگاه داشته و با تلاش و پیگری‌های فراوان مانع از تخریب تکیه نفرآباد در طرح‌های توسعه شهری منطقه ۲۰شده است. همان‌طور یک بانوی شاهزاده صفوی، بانی ساخت نخستین تکیه در تهران شد، بانو خانم نصیری نیز تا به امروز مانع از تخریب قدیمی‌ترین تکیه تهران شده و در برپایی آن به سنت تکیه‌های قدیمی اهتمام داشت، بانویی که دخترش سارا خانم در کنار دست مادر مشق تکیه‌داری می‌کند تا در آینده به مانند مادر چراغ قدیمی‌ترین تکیه تهران را روشن نگاه دارد.
نظر شما